“… hoe de gevestigde orde erin slaagde alle bedreigende gevolgen van 1968 onschadelijk te maken door de zogeheten ‘geest van ’68’ in te lijven en hem daarmee tegen de werkelijke kern van de revolte te keren. … Terwijl mei ’68 een totale (en totaal gepolitiseerde) activiteit nastreefde, heeft de ‘geest van ’68’ die omgezet in een gedepolitiseerde activiteit (nieuwe leefstijlen enzovoort), de vorm van sociale passiviteit. … De westerse boeddhist [bijvoorbeeld] die zich er niet van bewust is dat de ‘waarheid‘ van zijn bestaan juist in de sociale relaties ligt die hij als een louter spel neigt af te wijzen. …”

aus: Slavoj Zizek: Eerst als tragedie dan als klucht. Amsterdam: Boom 2011 (Engl. Orig-Ausg. 2009), S.96/97, 105

11/12

“… Onze meest elementaire ervaring van subjectiviteit is die van de ‘rijkdom van mijn zielenleven’; dit ben ik ‘echt’, in tegenstelling tot de symbolische bepalingen en verantwoordelijkheden die ik in het openbare leven … op mij neem …

De ervaring die wij van ons leven van binnenuit hebben, het verhaal dat wij ons over onszelf vertellen om rekenschap te geven van wat we doen, is dus een leugen – de waarheid ligt eerder buiten, in wat we doen. …

Elfriede Jelinek …: ‘… Psychologisch realisme is afstotend, omdat het ons toestaat uit de niet te verteren werkelijkheid door te schuilen in de ‘luxe’ van de persoonlijkheid, ons in de diepte van het individuele karakter te verliezen …’

… Als je echt een mens zoals ik bent, waarom doe je dan wat je nu doet?”

aus: Slavoj Zizek: Eerst als tragedie dan als klucht. Amsterdam: Boom 2011 (Engl. Orig-Ausg. 2009), S.70-72

Abb.: Jana Euler: Analysemonster, 2014, Stedelijk Museum Amsterdam, im Internet.

11/12

“… de hele notie van het kapitalisme als een neutraal sociaal mechanisme is … utopische ideologie … van het zuiverste water … als er ooit een systeem was dat zijn subjecten met dromen betoverde (over vrijheid, over hoe je succes van jezelf afhangt, over het najagen van geluk dat om de hoek ligt, over ongedwongen plezier…), dan is het wel het kapitalisme.

aus: Slavoj Zizek: Eerst als tragedie dan als klucht. Amsterdam: Boom 2011 (Engl. Orig-Ausg. 2009), S.50/51.

Abb.: M. Irfan: Perfect Heaven Space, 2011, indoartnow, im Internet.

11/12

“… de paniek die de autoriteiten zaaien om onder het bredere publiek een shock teweeg te brengen – ‘de fundamenten van onze levenswijze zelf worden bedreigd!’ – die dat publiek moet voorbereiden op de onvermijdelijke acceptatie van de voorgestelde, duidelijk verkeerde oplossing. …”

aus: Slavoj Zizek: Eerst als tragedie dan als klucht. Amsterdam: Boom 2011 (Engl. Orig-Ausg. 2009), S.47

11/12

(EN)

“Er is een woord dat ik tegenwoordig voortdurend hoor terugkomen: ‘technocraat”. Soms wordt het gebruikt om een soort minachting uit te drukken: de scheppers van de euro, wordt ons gezegd, waren technocraten die geen rekening hielden met menselijke en culturele factoren. Soms wordt het in positieve zin gebruikt: de nieuwe premiers van Griekenland en Italië zijn technocraten die de politiek overstijgen en zullen doen wat moet gebeuren.

Niet mee eens. Ik weet iets over technocraten, soms speel ik zelf de rol. En deze mensen – de mensen die Europa een eenheidsmunt opdrongen, de mensen die Europa en de Verenigde Staten besparingsmaatregelen opdringen – zijn geen technocraten. Integendeel: het zijn verschrikkelijk onpraktische romantici.

Bovendien zijn ze een heel saaie soort romantici, die veeleer in bombastisch proza dan in poëzie praten. En de dingen die ze eisen vanuit hun romantische visioenen zijn vaak wreed, want ze vragen enorme offers van gewone werkmensen en hun gezinnen. Maar het blijft een feit dat die visioenen ontstaan door wensdromen en niet door een koele inschatting van de werkelijke situatie.

En om de wereldeconomie te redden moeten we die gevaarlijke romantici van hun voetstuk duwen.

… Waarom drongen die ‘technocraten” dan zo hard aan op de invoering van de euro, ook al waarschuwden economisten voor de gevaren? Gedeeltelijk was dat de droom van de Europese eenmaking, die de Europese elite zo verleidelijk vond dat ze praktische bezwaren van de hand wees.

Gedeeltelijk was het een opflakkering van economisch geloof, de hoop – aangezwengeld door de wil om te geloven, tegen ampel bewijs van het tegendeel in – dat alles wel in orde zou komen als de naties de victoriaanse deugden van prijsstabiliteit en budgettaire voorzichtigheid toepasten.

Jammer genoeg draaiden de dingen anders uit dan beloofd. Maar in plaats van zich aan te passen aan de realiteit, staken die zogenaamde technocraten nog een tandje bij – door bijvoorbeeld te beweren dat Griekenland een faillissement kon vermijden door zwaar te besparen, terwijl iedereen die de berekening maakte beter wist. …

ons discours wordt enorm ontregeld door ideologen en wensdenkers – saaie, wrede romantici – die zich uitgeven voor technocraten. Het is tijd om dat imago te doorprikken.”

aus: Paul Krugman: Het zijn de dromers die Europa om zeep helpen, De Morgen, 22.11.2011, S.23

11/11

“Hij [Herodotos] hoort ongetwijfeld tot de kletsmeiers die op toehoorders jagen – ze moeten die hebben, anders verpieteren ze, ze kunnen niet zonder hen leven. Ze zijn een soort onvermoeibare en altijd opgewonden intermediairs: ze zien ergens iets, ze horen wat en moeten dat meteen aan de anderen doorgeven, ze kunnen het geen moment voor zich houden. Hierin zien ze hun missie, dat is hun passie. Erheen gaan, ernaartoe rijden, kennis ervan nemen en het meteen ook wereldkundig maken!

Zulke fanatiekelingen worden echter niet vaak geboren. Een doorsneemens is niet bijzonder geïnteresseerd in de wereld. Tja, hij leeft, dat is alles, en op een of andere manier moet hij dat zien klaar te spelen, hoe minder inspanning het kost des te beter. Terwijl verkennen van de wereld juist uitgaat van een grote inspanning die de mens geheel in beslag neemt. De meeste mensen ontwikkelen eerder tegenovergestelde vaardigheden, zoals: wel kijken maar niet zien, wel luisteren maar niet horen. Dus als er ooit zo iemand als Herodotos verschijnt, iemand die bezeten is van begeerte, gekte, een manie tot vergaren van kennis, die daarbij ook nog begiftigt is met wijsheid en schrijverstalent, dan maakt zo’n feit meteen deel uit van de wereldgeschiedenis!

Zulke individuen hebben één ding gemeen: ze zijn als onverzadigbare holtedieren, sponsachtige structuren die alles makkelijk absorberen en net zo makkelijk ook weer loslaten. Zelf houden ze niets lange tijd vast, en omdat de natuur het vacuum niet verdraagt, hebben ze altijd behoefte aan iets nieuws, ze moeten blijven absorberen, aanvullen, vermenigvuldigen, vergroten. Het brein van Herodotos kan zich niet beperken tot één gebeurtenis of één land. Er is iets dat hem blijft voortdringen, opjagen. Datgene wat hij vandaag heeft ontdekt, zal hem morgen niet meer boeien, hij moet alweer naar elders gaan, hij moet verder.”

aus: Ryszard Kapuściński: Reizen met Herodotos, Amsterdam/Antwerpen: Arbeiderspers 2005 [poln. Orig.-Ausg. 2004], S.256/257

09/11

“Ik vreesde dat ik in de val van het provincialisme zou kunnen belanden. het begrip provincialisme relateren we gewoonlijk aan ruimte. Iemand wiens denken zich beperkt tot een marginale ruimte waaraan hij een te grote, universele betekenis toeschrijft, is provinciaals. T.S. Eliot waarschuwt echter voor een ander soort provincialisme – niet met betrekking tot ruimte maar tot tijd. ‘In ons tijdperk,’ schreef hij in zijn uit 1944 daterende essay gewijd aan Vergilius – ‘als mensen meer dan ooit geneigd zijn wijsheid met kennis en kennis met informatie te verwarren, en wanneer ze levensproblemen met behulp van de techniek trachten op te lossen, ontstaat er een nieuwe variant van het provincialisme dat zonder twijfel om een andere naam vraagt. Het is geen provincialisme van de ruimte maar een provincialisme van de tijd; voor deze variant is de geschiedenis slechts een kroniek van menselijke uitvindingen die na hun diensttijd op de vuilnisbelt belandden; voor hem is de wereld het exclusieve eigendom van de levenden waar overledenen geen aandeel in hebben. Dat soort provincialisme brengt het gevaar met zich mee, dat wij allemaal, alle volkeren van onze planeet, provinciaal kunnen worden en dat diegenigen die dat niet bevalt slechts kluizenaars kunnen worden.”

aus: Ryszard Kapuściński: Reizen met Herodotos. Amsterdam/Antwerpen: Het Parool 2005 (poln.Ausg. 2004), S.261

09/11

Bart De Wever speelt vals. Niet enkel communautair, maar ook met zijn “conservatisme”. Hij is tegen 68 en vóór Zivilcourage. Hoe kan dat?

De Zivilcourage is, zo suggereert hij, is door 68 afgevoerd. Daarmee verdraait hij de geschiedenis helemaal. Zivilcourage is namelijk een uitvinding van 68. 68 stond op tegen de brave klassenmaatschappij, waar iedereen (al dan niet door god) aan zijn plaats is gezet en daar braafjes had te blijven.

68 opende de universiteiten voor mensen van lagere klassen. 68 vroeg voor Zivilcourage. Zivilcourage, nee te zeggen tegen de oorlog in Vietnam. Zivilcourage, als soldaat onrechtmatige bevelen te weigeren. Zivilcourage, onrecht in de school tegen te gaan, Zivilcourage, onrecht op de werkplaats tegen te gaan, Zivilcourage, om er tegen te gaan, als de kerk weer zoete broodjes met de machtigen bakte. Zivilcourage, om nee te zeggen tegen de geestloze consumptiemaatschappij.

Het zijn niet de erfgenamen van 68 die de (over)consumptiemaatschappij nalopen, dat zijn de erfgenamen van het vooruitgangsgeloof der jaren 50… De erfgenamen van 68 vorderen solidariteit, onder meer met toekomstige generaties. Het grenzeloze onsolidair egoïsme daartegen zit bij de erfgenamen van het vooruitgangsgeloof der jaren 50.

Conservatieve vinden dat iedereen op de plaats zit op die hij behoord. De machtigen hoeven machtig te blijven, de armen braaf.

Ik ben het eens met De Wever dat we nog meer Zivilcourage nodig hebben. Maar het Zivilcourage te noemen, de armen weer terug naar de pijp van de rijken te laten dansen, is demagogie.

Lezersbrief aan De Morgen, als reactie op een interview met Bart De Wever in De Morgen magazine, 10 september 2011.

09/11

Mijnheer Van Istendael, uw vergelijking hinkt. U spraak geen Ukrains, de Ukrainse postambtenaar begreep enkel Ukrains, maar u wordt geholpen. In de Brusselse rand spreekt de expat Engels, de ambtenaar begrijpt Engels, maar mag het niet begrijpen. Dus de expat wordt niet geholpen.

Dat is het verschil. Als men u enkel bedient als u een tolk meebrengt zijn alle andere vormen van communicatie uitgesloten. Ik heb eens in Griekenland een tekening gemaakt: twee mannekes, twee fietsen, de naam van de stad, een bus, een pijl en de naam van een andere stad. We hebben ons bustickets gekregen voor twee personen en twee fietsen. In de rand is zoiets verboden, gelukkig gaat het soms wel, ook tegen het verbod in.

mijn reactie op een opiniestuk van Geert van Istendael in De Morgen: De schrijver en de Beerselse beambte, 11.2.2011

“Een voertuig met een laag hangende bumper treft de voetganger onder zijn zwaartepunt. De onderbenen hebben eerst contact met de bumper, vervolgens raken de bovenbenen of het bekken de voorkant van de motorkap en tenslotte smakken de borst en het hoofd van de voetganger op de motorkap. Ondertussen is het voertuig aan het remmen waardoor de voetganger verder naar voor, richting voorruit schuift. Een voertuig met een lage bumper en een motorkap met een grote veerkracht – waardoor de impact voor hoofd en benen zachter wordt – is veiliger. Een voertuig met een hoge bumper of met “bull bars” (u kent ze wel) zal de voetganger boven zijn zwaartepunt raken. Daardoor wordt hij naar voren gekatapulteerd, zonder contact met de motorkap, om dan vervolgens overreden te worden door het remmende voertuig. Hoge bumpers katapulteren de slachtoffers, lage bumpers laten de voetgangers over het voorstuk van de wagen rollen.

aus: Hendrik Cammu: Verzuchting van een weggebruiker. De Morgen, 11.2.2011

Abb.: Le Chat.

02/11