“Wie naar de bioscoop gaat riskeert altijd een antropologische lezing, en wie van actiefilms houdt staat eo ipso dicht bij de paleoantropologie, omdat action … de lang gezochte sleutel levert tot het overgangsgebied tussen aap en mens. …

De moderne action-film is een soort experimentele geschiedschrijving van prehistorie en vroegste geschiedenis …: de losmaking der menselijke horden van de Oude Natuur. …

De beide universalia van de actiefilm – rennen en schieten – zijn in de regel verbonden door sequenties die cineasten ‘achtervolgingen’ noemen. Om nauwelijks iets anders gaat het ook bij de grote oergebeurtenis waaruit de homo sapiens voortkomt – het loopdier dat voor tweevijfde van zijn lengte uit benen bestaat en dat mens wordt omdat het achtervolging doorstaat. Daartoe was het nodig dat de vroege mens zich van vluchtdier tot tegenaanvaller transformeerde – vooral door het werpen met stenen en het slingeren van takken.

De handelingseenheid van rennen op de vlucht, zich omdraaien en werpen naar de aanvaller is het oudste actiepatroon van de mensheid – het is precies het patroon dat de menswording versnelt en het ontstaan van een specifiek menselijk groepsklimaat mogelijk maakt. Door de unieke verbinding van rennen en werpen vormt zich om de bezitters van zulke bijzondere vaardigheden een onzichtbare ring, een afstand van alle overige natuur, die van nu af menselijke wezens niet meer kan dwingen zich via louter lichamelijke aanpassing op hun omgeving in te stellen. …

Inderdaad is de mens, voor zover hij zich in de tegenaanval zelf heeft geschapen, een artilleristisch dier – werper, schutter, afstandschepper met de middelen van het projectief en de geworpen grensstenen. Als we bedenken dat de eerste ‘grenzen‘ niet getrokken of geplaatst maar geworpen werden (om daarna als niemandsland tussen de werpers leeg te blijven), dat wordt de archaïsche, suggestieve kracht van schietwapens in het algemeen en van vuurgevechten in de actiefilm in het bijzonder heel plausibel. …

Homo sapiens zou men met meer recht homo jactans, de werpende mens, kunnen heten. …”

aus: Peter Sloterdijk: Afgezanten van geweld – Over de metafysica van de actiefilm. Rede, Karlsruhe1993, hier in: Ders.: Mediatijd. Amsterdam: Boom 2012, S.45-49.

05/22