“[Men moet rekening houden met] het verschijnsel van de ‘vermengvuldiging van de tijd. De ontdekking van dat mechanisme werd gestimuleerd door een in 1977 door Marks gepubliceerd artikel. … Hij stelt … dat de energie waarover mensen beschikken niet vooraf vastligt, maar precies door het aangaan van engagementen wordt vermeerderd. …

Wie tijd moet vrijmaken en ordenen om aan één engagement of verplichting te voldoen, heeft op die manier reeds een tijdsordening verwezenlijkt die hem toelaat andere engagementen aan te gaan of verplichtingen op te nemen. Naarmate men meer engagementen aangaat en verplichtingen opneemt, wordt de kans groter dat men meer mensen ontmoet en meer kansen krijgt (of risico’s loopt) bijkomende engagementen aan te gaan en verplichtingen op te nemen. …

Via onderzoek naar de gevolgen van werkloosheid is men erin geslaagd het mechanisme van de vermengvuldiging van de tijd empirisch te beschrijven. Verschillende onderzoeken stelden vast dat actieve vrijetijdsbesteding niet toeneemt, ondanks de acht uur extra vrije tijd per dag, die het gevolg zijn van de werkloosheid. … de acht uur extra tijd [vloeit] grotendeels … [weg] in tv-kijken, langer slapen en huishoudelijke taken. …

Diegenen die [ertegen] zijn ingeschakeld in de arbeidsmarkt, blijken ook op een heleboel andere terreinen actief. … De arbeiders en bedienden die een middelhoge tijdsdruk ervaren, participeren … bijzonder actief, maar wanneer de tijdsdruk nog verder toeneemt, door bijvoorbeeld de combinatie van zware arbeids– en gezinsverplichtingen, daalt dit engagementsniveau weer. … De zelfstandigen … volgen dit patroon niet. Bij de zelfstandigen verlaagt de participatie naarmate de tijdsdruk stijgt (waarschijnlijk omdat zij allemaal een relatief hoge tijdsdruk hebben).”

aus: Marc Hooghe / Mark Elchardus / Wendy Smits: Wie participeert er (nog)? In: Mark Elchardus u.a.: Het maatschappelijke middenveld in Vlaanderen, Brussel: VUB 2000, S.53-62.

Abb.: Alfredo Jaar: And Yet, 2019, im Internet.

10/13